O lintel de Oseiro, segundo Murguía

            Como a maioría dos lectores deste caderno sabe, don Manuel Murguía naceu na actual parroquia de Oseiro, no lugar de O Froxel, sendo daquela Oseiro un anexo da de Pastoriza. Nin seus pais nin ningún parente, agás o seu padriño de bautizo eran arteixáns, sen embargo el sempre gardou unha estima especial polo seu lugar natal, e así é que, no seu libro Galicia, publicado en 1888, no capítulo III, apartado V, ó referirse ós monumentos dos arredores de A Coruña fai unha chamada a pé de páxina tras citar :

            De este estilo (refírese ó románico) y de la era MCC es el curioso templo de San Tirso de Oseiro.

            Merece ser conocido este templo y en especial su portada, pues aunque modesta es interesante. El arco es de medio punto, y sus dos archivoltas adornadas, al pie de la cual se ven dos palomas, una de un lado y otra del otro. Debajo, dos ramas de oliva, que se unen por su punta, se extienden horizontalmente todo a lo lardo del dintel. Las cuatro columnas que la adornan son sencillísimas, con capiteles dóricos y pedestales que pudieran decirse del románico primitivo; tan toscas son.

            Pola nosa parte queremos resaltar que as pombas están apoiadas cada unha nun sol e nunha lúa, o día e a noite, o ben e o mal, e semellan peteirar ou beber da cruz florlisada baixo a que se acubillan, recolléndose todo o conxunto dentro dun círculo representativo do círculo do sol ou da vida. Por outra parte, queremos ver nas follas que don Manuel Murguía interpreta como olivas uns sarmentos ou bacelos de vide, unha planta que, como é sabido, abrolla, crece, dá o seu froito, seca e morre cumprindo o ciclo anual.

            Asemade, por falar das columnas da porta, resaltar a figura da dereita, que é un home mutilado, pois que algunha vez, segundo interpretan estudiosos como Mª José Domingo Pérez-Uguena, o que mantiña entre as mans era un falo, símbolo de fertilidade, que os pudorosos dalgún tempo mutilaron.