DE NUBEIROS E TRONANTES – 2

Por Pepe de Rocaforte

Esto de que os pinten uns dun xeito e outros doutro tan diferente animoume a intentar levar a cabo unhas pescudas polas vidas e obras de nubeiros e tronantes, e dese xeito puiden ter coñecemento de que o señor Castroviejo, en quen volvo recuncar, descríbenolos da mesma maneira contraditoria e coas mesmas palabras do señor Rodríguez, ás cales non lle aumenta nin un mínimo chisco pola súa banda.

O señor Taboada Chivite tampouco é moito máis amplo na súa descrición, explicándonos unicamente que os nubeiros son quen dirixen as nubadas e os tronantes, ou escoleres, encárganse do concerto dos tronos por medio do enxeñoso sistema de bater os pés, supoño que sobre algunhas zonas do ceu debidamente empedradas e ben calzados, ó efecto, con zocas ou chancas do país.

Don Antonio Fraguas (xa saben: o das Letras Galegas do ano pasado, vello coñecido noso) conta que tanto nubeiros coma tronantes son personaxes “máis ou menos misteriosos”, algunha vez ata coñecidos dos veciños das parroquias, e remítenos a don Vicente Risco, quen refire o caso do lugar de Pena Taqueira, en Prexegueiro, preto de Ribadavia, onde por certo hai unhas atractivas termas, e onde seica tamén, en tempos pasados, había un veciño que era escoler, “tío Bernaldo o tronador”, que cobraba todos os anos media ola de viño de cada veciño “por tornarlle o trono”. E outros ten habido que, polo mesmo traballo, disque levaban de cada veciño media tega de pan, que xa é levar, digo eu.

Rodríguez González, don Eladio, no seu tan consultado dicionario, explica que o nubeiro é unha especie de “duende” ou espírito maligno, habitador dos aires, a quen a mitoloxía galega atribúe o poder de producir a tempestade e dirixir os raios. «Cóntase que os nubeiros e as súas mitolóxicas compañeiras, as nubeiras, (que seica tamén elas colaboraban no negocio) son os que forman as tormentas nas nubes para descargalas logo onde lle acae mellor».

Ó parecer o nubeiro, que pode ser un home de carne e óso, ten don de meiguería e en virtude dese don vírase, faise tronante e apolica polas nubes ou, se é preciso, ármaas el mesmo. Un nubeiro que vive a súa dobre vida como persoa normal, nun intre pódese transformar, coa sinxela artimaña de mexar no chao e levantar arredor del un pequeno remuíño de poeira, xermolo da nube, no medio do cal subirá ata as outras nubes do ceu cargándoas de auga e pedra que logo sementará en calquera banda á que lle toque semellante lotería.

Polo que poden vostedes ver, nubeiros e tronantes sonlle tipos de moito coidado, como aquel de San Xoán de Medela de quen nos fala don Leandro Carré, que durante anos e anos, cunha teimosía digna de mellor causa, dedicouse a lle estragar o día da malla ó bo do crego de Santalla de Probaos, no concello de Cesuras.

O santo varón, un pouco amolado, e con razón, despois de tantas e tantas veces de ver perdida a súa colleita de trigo, un ano argallou de levar á eira un armario vello que tiña na adega e acochado dentro del agardar, armado dun bo libro de rezos, a chegada do tronante.

O día “D” os fregueses empezaron a malla cun esplendoroso sol brillando no alto do ceu, mentres o precavido cura rezaba as súas ladaíñas acochado no garigolo. E cando os malladores xa tiñan enringleirados os monllos na eira e empezaban a manear os pértegos estralou semellante treboada que mesmo lle puxo pavor ós máis destemidos da parroquia. Pero naquel mesmo momento, dentro do armario, o cura arreciou en rezos e esconxuros e ó fin, ó tempo de estoupar un trono abrouxador, víronse caír unhas grandes torquesas de ferro, seguidas por unhas zocas enormes e, por último, nun algareo infernal, veu ó chao o tronante, en case todo semellante a un King Kong saído do celuloide, un mono xigantesco, contrafeito, mouro e peludo. Os fregueses puxéronse a varear nel do mesmo xeito que noutros tempos os vendedores de colchóns varearían a la. E, man de santo, a chuvia amainou, volvendo saír o sol.

(Continúa)

* * *

(Foise Juan Marsé, pero déixanos os seus libros. O novelista español do século XX a quen máis admirei).