Viaxe cara ó solpor

Memoria da fantástica viaxe solsticial de Pepe o Dulceiro e Farruco o Meco entre a Torre de Hércules e o faro de Fisterra a carón da beira do mar mal alcumado da Morte, na procura do solpor e da vida que abrolla ata nos máis agrestes e inexplorados lugares desta parte do mundo.

       Facemos esta andaina sen licencia de monarca, arcebispo ou papa de ningunha clase, e nela será onde se explica a condición dos camiñantes, Peregrinos do solpor, as impresións causadas nos lugares visitados, as vicisitudes da andaina e as sorpresas do camiño para mellor coñecemento e maior solaz do lector que nos acompañe.

                     Imos aló.

1ª xornada e pola mañá, en que se narra como foi a partida e a incerta orixe familiar do Dulceiro

          A torre de Hércules érguese sobre a cabeza do xigante Xerión, a quen o fillo ventureiro de Xúpiter lle deu morte tras tres días e tres noites de dura pelexa contra o mal. É pois este un santuario de agradecemento daquel que viu satisfeito o cobro dunha ofensa e o amparo da divindade para que o ben triúnfe sobre o mal. E por outra banda, ó outro extremo desta costa que miramos con ollos cavilosos, érguese o faro de Fisterra dándolle abrigo á igrexa de Santa María das Areas, onde se conserva a imaxe do Santo Cristo das barbas douradas, que chegou á mallante envolto en argazos e caramuxos tras un furioso temporal contra o que loitou ata ficar como náufrago á procura da vida entre as crebas do areal. É difícil dicir cal dos dous lugares é máis santo, porque os dous nacen ó acubillo dunha luz de esperanza. A torre de Hércules ergueuse para atraer ós viaxeiros e o faro de Fisterra advirte desde o seu promontorio dos perigos a quen se acerque en demasía ós cantís que o rodean, pero ambos son luces que chaman ós navegantes amosando a entrada máis doada a unhas baías tranquilas e acolledoras, e asemade, ambas son luces que despiden ós paisanos que cruzaban o Atlántico na procura da fortuna, son ambas a derradeira man de axitado pano branco despedindo desde a terra. Pero ambos tamén son lugares onde se invoca a vida. A Coruña nace arredor do santuario erguido sobre a cabeza dun bandido, e Fisterra conserva a cama de san Guillerme, o sepulcro sobre o que as parellas infecundas acadaban o ben da descendencia.

Saen pois os camiñantes, e invocan na saída a Hércules, ó Alexikakos dos gregos, ó que arreda o mal,

          E aí están o Dulceiro e o Meco, na amañecida da véspera do día de santo Antonio de Lisboa, predicador en Padua, avogoso das mozas casadeiras, home de labia fresca e clara, a quen se invoca para atopar as cousas perdidas. Bican os primeiros raios de sol a linterna do faro herculino e as mans dos camiñantes. Cargados eles coas súas mochilas e apoiados en cadanseu bastón, agardan a que os raios de sol vaian sacando das tebras a neoclásica construción ata sentir a súa calor nas facianas, ese momento máxico en que a luz da vida, a pedra milenaria, e os ollos aventureiros se funden nun só é único instante, e entón comezan a andar, sempre cara o solpor, a paso áxil, lixeiros de falas que lembran outras vivencias comúns ou non, outras épocas de maior fogaxe vital, e van por entre os primeiros paseantes do paseo marítimo cara ó Portiño de san Pedro, sen portar polas miradas de curiosidade e desconcerto que producen. Van cara o lugar que outrora, hai máis de corenta anos atrás era onde estes dous pasaban horas de charla e de diversión nadando e pescando. Con lembranzas do pasado e con esperanza falan tamén da incerta ascendencia de cada un deles, que ó parecer o Dulceiro remonta a súa orixe a un home do norte que, sendo náufrago nas costas de Suevos, cando pretendía con outros aguerridos bretóns do século XI asaltar o santuario de Pastoriza, naufragaron, e só se salvou aquel a quen unha caritativa moza da bisbarra recolleu na praia de Bens coma crebazo aproveitable, e cargándoo ó lombo deulle acubillo e mantenza ata que el volveu abrir os ollos; alimentouno co que tiña e como o bretón era guloso por natureza, cada mañá era agasallado cunha larpeira para mollar sopas nun caldo de verzas; e como o home non tiña outras palabras con que agradecerlle o samaritanismo, acariñoulle o pelo e a pel toda do corpo con tan lixeiras e expertas mans, que lle deixou no ventre o froito da esperanza, en agradecemento a tan grande obra de caridade, e daquel descendeu a familia dos Crebas (alcume moi apropiado, por certo), ata que, xa no século XX unha descendente tomou por oficio o de rosquilleira, que era o que mellor ía cos gustos que de vello tiña a familia, facer pasteis e larpeiradas con presteza, unha rosquilleira con chafariz en todas as romarías da bisbarra, e aí trocou o alcume a Dulceiro.

          Habíamos falar tamén, neste punto do Meco, xa cruzando o famoso Milenium con que un vaidoso e presentuoso alcalde quixo deixar constancia do seu paso polo pazo de María Pita emulando en cristal á Torre, e os dous entran na discusión da política, sempre presente como carga de descontentos maioritarios, lembrando xa camiño do Portiño fronte ó monumento ós fuxidos, que algún día quixeron escapar da ameaza dos militares alzados en armas contra a democracia republicana.

          O camiño non ten forma, ou se se quere é unha morea de voltas e reviravoltas que soben, baixan e dormen a carón do mar.

          Pouco a pouco, despois de tomar uns grolos de auga fresca nunha das fontes ciscadas entre o Portiño e Bens, despois de ver como dorme no mar unha maruxía azul que invita a navegar sobre anacos de pao pulido polas ondas, os camiñantes seguen, animados pola historia daquel patexo larpeiro que un día, de moitos anos atrás, vivía nunha furna que hai antes de chegar a Suevos e alí, o larpeiro, acubillaba un tesouro de carne fresca que recolectaba durante a lúa nova de febreiro, e gardaba aquel tesouro coma quen garda as provisións do futuro, elas eran a súa cotas da Seguridade para o porvir, para a súa xubilación mariñeira, cando unha percebeira de ollos azuis alcanzou, grazas a un adival de esparto, chegar a onde el moraba e alí o atopou, grande coma un boi de terra, atento coma unha égua recén parida, fero coma un cadelo de fauces famentas, que a mirou, e ela gabeou asustada, pero non polo monstruoso caranguexo, senón polo tesouro de carnes náufragas que atesouraba, corpos mutilados gardados en artesas abertas que ninguén máis puido ver, porque a percebeira que tal cousa descubriu, desde ese día perdeu toda fala e toda mirada e só ficaba á porta da súa casa con ollos espatelados laiando a cada dous por tres para quen quixera oíla: “carne de cristián en salmoira”, con tan triste mirada e con tan triste ton na voz, que acabaron por darlle pensión no sanatorio de Conxo.

          Tamén din que foi certo que un paisano en Barrañán, onde hoxe está a praia nudista do mesmo nome, que cruzamos mirando cus ó sol e tetas ó aire, meteu un galo por unha furna que abre a súa boca cara o ocaso con intención de ver ata onde chegaba, e o quirico camiñou polas profundidades da terra, como un novo Ulises á procura dos seus antepasados, como un Orfeo na procura da súa finada amada polos sotos infernais, ata que saíu cantando á luz da vida no alto de Lañas. Aquí, creen os camiñantes que empeza a mal chamada Costa da Morte, aquí onde a vida e a morte se xuntan, e a partir daquí todo será procura de luz e esperanza.
         Hai que seguir. Hai que facer a singradura da tarde