Viaxe cara o solpor

            4ª xornada, de cando sufriron sede, cansanzo, bromas de santo Antonio be correntes de auga traizoeira.

Por mor da orientación da praia (¿xa o dixemos?. Que mal me está facendo esta beberaxe merliniana con que acompaño a palabra escrita) e da mesma tenda, a sur do piñeiral da praia, e anque non viron como se deitaba o sol, si intuíron unhas nubes que anunciaban o nordés con que espertaron e que aquí, por mor da orientación da praia (¿pero que estou bebendo que non fago máis ca repetirme?) bate amainado polos piñeiros do arredor.

Saíron esbagullando os ollos e mentres cumprían cos requisitos matutinos, arredado o un do outro ó amparo dalqún pino que preserve a súa intimidade, o Meco puido ver, nun anaco de terra branda as pegadas profundas dunha gadoupa mesturadas coa suave e case inapreciable dun pé feminino. Agora cada quen pode pensar o que queira, pero o animal que roldou a tenda xa sabemos que foi real, o que non sabemos é se fuxiu, porque a dona dos delicados pés o espantou ou porque o levou canda ela.

O Dulceiro quere pensar que esa era a mesma que lle axudou a gabear no cantil, ou a mesma que desapareceu nalgunha furna de Caión, ou a mesma que viron tantas veces ou intuíron, ou sentiron, ou quixeron ter canda eles para preguntarlle “¿e ti quen vés sendo?”, e logo, xa máis ó ouvido, soltarlle aquilo de “¿queres vir comigo?”.

¡Ai! Canta señardade e soidade dá o  mal durmir.

Diremos, antes de seguir camiño, que a praia da Ermida recibe o seu nome dunha illa que queda en seco coa marea baixa, e onde outrora, haberá máis de medio século, alguén argallou construír alí unha especie de cetaria da que hoxe só quedan restos de comportas e paredes e ferranchos; pero indo máis atrás na historia, na idade media, esa época na que os expertos din que se formou o mundo coñecido, con todas estas estructuras que nos lían e asustan cada dous por tres, de bancos e banqueiros, políticos, argallantes e administradores, reis, presidentes e validos, era (a illa dicimos) refuxio de apestados que non podían entrar en lugares habitados polos nativos sen pasar antes a corentena preventiva, e para que non lles faltase axuda, nunha época na que os médicos como moito só acertaban co xarope de limón e mel para a gorxa tomada, e o caldo de rato fervido para o mal do peito, a herba-luísa para a dor de barriga e a invocación a san Benitiño para curar as verrugas, a Igrexa montou unha capela onde os enfermos podían pedir un milagre se as divindades tiñan a ben amosar as súas artes de presdixitadores. Pero hoxe a illa é unha toxeira, e eles véna co estómago roncando e ocupado por cadanseu plátano pocho con que almorzaron.

          Van os camiñantes cara as terras de Pondal, por agrestes camiños á beira do mar, como era o propósito, vendo nalgúns lugares ós paisanos que marisquean ou recolectan algas en grandes sacos. E se nesta primeira parte o camiño é animoso, con rumbo a Balarés, axiña asistiremos a un portentoso acto de fe e incredulidade, e ata de desconfianza, para celebrar –aínda que sexa a tempo pasado- a festividade do santo Antonio de Padua -natural de Lisboa, de nome propio Fernando Martins de Bulhoês e Tavares Azevedo, avogoso das cousas perdidas e das mozas casadeiras-, a quen non lle rezaron no seu día, nin por el portaron cando o tiveron diante na capela de Loroxo.

Tivo lugar a milagrosa trasnada do de Padua á  media mañá, nun lugar onde o nordés se remansaba e o sol caía a chumbo, provocando a desaparición e aparición do sombreiro do Dulceiro.

          Foi o caso que, despois de cruzar os sendeiros da beiramar, os camiñantes tomaron un respiro nun alto do cantil polo que pasa un camiño ancho, de terra batida e abeirado de silveiras. Beberon uns grolos de auga e continuaron o vieiro que vai cara Balarés, máis cando xa levaban tres ou catro quilómetros andados e a praia abre a súa enseada fronte a eles, o Dulceiro, que camiña detrás do Meco (e téñase isto presente), decátase de que lle falta o sombreiro, unha perda que pide remedio inmediato, porque o sol vai cara o mediodía e queima na branca pel xeneticamente irlandesa, e entón deixa a mochila acordándose de todos os santos do ceo e de vinte quilómetros á redonda por se algún saíu a dar un paseo, e retorna a procuralo.

O Meco agarda na berma do camiño, recostado contra a súa propia mochila, sentindo o rechouchío dos paxariños e soprando na frauta, con tan doce soprar que ben fixera en cantar con esta miña gaitiña ás nenas hei de encantar, durante un longo tempo no que tivo tempo de repasar todo o seu repertorio, tanto tempo atrás aprendido, ata que ó cabo de hora e media volve o Dulceiro sen o sombreiro, convencido de que seguramente o vento, ese nordés con que amenceu o día llo arrastrou a ninguén sabe onde, e resígnase a mercar unha gorra, viseira ou o que sexa en canto cheguen a un pobo, pero aínda hai que cruzar o areal de Ponteceso, e xa suda de pensalo, e o Meco, que sendo ateo tamén sabe do poder das divindades, lembra para o amigo o responso de santo Antonio:

Santo Antonio de Padua

Que en Lisboa naciches,

E en Padua predicaches.

Cando estabas a predicar

Viñéronte avisar

Que a teu pai ían aforcar.

Do púlpito te baixaches

E o breviario perdiches

E a Virxe tres veces te chamou:

Antonio, Antonio, Antonio

Volve atrás

Que o breviario atoparás,

O morto será resucitado

E o preso liberado.

E entón, xusto ó rematar o respondo paduano, e cando volven cargar as mochilas, o sombreiro do Dulceiro está pendurado da botella de auga que o Meco leva na súa mochila. Lembrade que o Dulceiro camiñaba detrás do Meco. Lembrade que os milagres non existen, pero si os misterios. E finalmente imaxinade a cara do Dulceiro querendo recriminarlle ó Meco que lle tivese agochado o sombreiro, lle fixese dar o paseo innecesario que dou, e agora lle bote a culpa ó inocente de Padua que naceu en Lisboa.

Non lle dixo nada, pero desde este intre a relación entre eles cambiou radicalmente.

          Así son os camiños, duros na andaina e imprevisibles, cheos de atrancos, de contratempos, de incertas paisaxes e de sorpresas que unhas veces agradan e outras non. Pero o camiño é seguir. Camiñar é non deterse cos atrancos que nos saen ó paso. O camiñante ha de saber sobrepoñerse ás inclemencias e ás clemencias, ha de saber conxugar a alegría duns momentos coas penalidades doutro, e os compañeiros han de saber respectar o silencio de cada un ou a desbordada alegría dun momento de euforia. Han de saber respectar o silencio como se agradecen as palabras de ánimo.

Van, pois, en silencio.

Chegan ó piñeiral que hai antes da praia e cada un senta arredado do outro. Un non ten nada que recriminar e o outro nada polo que pedir perdón.

Nas duchas da praia aséanse un pouco, pero seguen en silencio. Cada un sabe por onde lle anda o pensamento ó compañeiro, pero deixan que o tempo o afogue.

          Desde esta praia, han de cruzar as abas do Monte Branco, lembrando aquel pranto en que Pondal, xa cargado de anos proclama:

          Monte Branco, Monte Branco,

Cando te vexo de lonxe

Verto a soas triste pranto.

Pois as nosas alegrías

 Ós dous nos foron fallando;

A ti das túas areas

Os ventos te despoxando,

A min, tamén me falecen

Aqueles gustos pasado

¡ti negreas i eu teño a cabeza

chea de cabelos brancos!.

          Camiño cansino polos areais e os modorróns que outros chaman con vocábulo danés de dunas, polo longo areal, tal deserto sen horizontes, ata chegar á casa natal do bardo, onde poden descansar un anaco antes de seguir cara Cabana de Bergantiños. Descansan en silencio. Tal vez algunha palabra para falar da fauna avícola da zona, que contemplan, ou para decidir se mercar algo de fiambre para o xantar. E logo a seguir rota.

En Cabana de Beergantiños, a onde chegan sobre as dúas da tarde, poderán nadar no mar, ou no río, que alí é onde o río desemboca, e onde  a marea baixa lles permite pasear pola area húmida, e logo nadar e sentir as correntes do río de salitrosa auga, e pisar as areas tapizadas de cunchas, e non han de nadar polo medio, que alí a corrente é moi forte, e en menos de media hora sube o nivel do mar e o lugar onde andaban polo seco agora fica inundado e teñen que cruzalo a nado, loitando contra a forte corrente que os arrastra, contra a forte corrente que se xera coa subida da marea, ata alcanzar o cabo dunha gamela, e agarrados a el chegar ás escadas do paseo marítimo.
Imos descansar para seguir logo cara Laxe e Soesto.