OLIVENÇA

Por Pepe de Rocaforte

            De novo Xosé Luís Méndez Ferrín me dá pe para unha colaboración nesta páxina co seu artigo do pasado sábado en “La Opinión”, titulado “Havemos de ir a Olivença”.

Estiven por primeira vez en Olivença un día de forte calor do mes de xullo de hai cousa duns vinte anos, despois de percorrer, en paralelo á fronteira, vintetantos quilómetros dunha estrada infernal  desde Badajoz      .

Fun para coñecer aquel Xibraltar arrebatado a Portugal en 1801, na “Guerra das Laranxas”, e se me levasen cos ollos tapados e me deixasen no medio da “Plaza de España” oliventina, crería atoparme nunha vila portuguesa. Logo, ó percorrer as rúas do centro e ver a casa do concello, antigo pazo dos Duques de Cadaval, co escudo das quinas sobre unha porta manuelina, ou a Praza de Santa María, entre o castelo e a igrexa, ou os azulexos da capela da Santa Casa de Misericordia, ou a igrexa da Madalena, afirmaría xa sen dúbida estar en Portugal.

Pero ó falar coa xente xa cambiaba a música. Uns mozos cos que parei a conversar, moduladores dun perfecto sotaque extremeño, afirmáronseme orgullosos de ser españoles y muy españoles, sen unha mínima fírgoa de emoción lusitana, a pesar de bastantes apelidos reveladores da súa orixe portuguesa, e do moito portugués que aínda escoitei entre os xornaleiros desocupados que mataban o tempo nos bancos da praza á espera de quen os viñese contratar para algún traballo eventual.

Aqueles mesmos mozos encargáronse, así e todo, de buscar e presentarme a Joaquim António Fragoso Da Silva, segundo eles o único partidario da reintegración a Portugal da vila oliventina. Certo que Fragoso Da Silva, aínda que residente en Montitero, é natural de Monsaraz e conserva con orgullo a súa nacionalidade portuguesa.

            Segundo el aínda hai bastantes oliventinos, hoxe de cincuenta e tantos anos para arriba, falantes de portugués, pero constataba o case total abandono do idioma por parte da xente nova e tense queixado en reiterados artigos publicados en Portugal –“O Despertador” de Elvas, o “Jornal de Notícias” e o “Correio da Manhã”, de Lisboa- do esquecemento en que teñen a Olivença os responsables da cultura no Goberno portugués.

Fragoso Da Silva obsequioume cun libro da súa autoría, “O Regimento de Cavaleria nº 3 – Dragões de Olivença”, onde refire a historia do Rexemento que de 1742 a 1801 defendeu a praza, e díxome non ter perdida a esperanza de que un día desapareza a raia e Olivença se reencontre co mundo ó cal pertenceu durante máis de cinco séculos, desde que os reis Don Dinís de Portugal e Fernando IV de Castela firmaron o Tratado de Alcañices. Pero toda a xente con quen falei, agás el, dinme ver eso como practicamente imposible.

Logo quéixanse aquí da nula vontade dos xibraltareños para se reintegrar a España. Melillenses e ceutís, o mesmo que os oliventinos con Portugal, néganse a que as súas cidades sexan cedidas a Marrocos. ¿Non si que a cousa a verían de xeito distinto se a posibilidade de cambio fose a favor dunha nación para eles “con maior prestixio”?