A festa de Todos os Santos

           

            Coroas de acivro e loureiro eran comúns nos camposantos e cemiterios galegos noutro tempo, máis aínda que as flores; e a razón, sempre vinculada á simboloxía, non é outra que a de ser plantas de folla perenne, sempre verdes e sempre vivas, como unha evocación ó triunfo da vida, para lembrar que, como a semente que fica baixo a terra e logo florece, tamén os finados han de resucitar, unha crenza que, como vemos neste caderno por exemplos anteriores, non é exclusiva do cristianismo.

            E neste país en que a morte forma parte da vida, non podía ser doutra maneira que dúas das máis grandes feiras galegas, reunións de vida e actividade, son as que no primeiro de novembro se celebran en Monterroso e Betanzos, por exemplo.

            É data de visitar ós nosos antepasados, e como recollen etnógrafos como Taboada Chivite, eran datas nas que incluso se lle levaba comida ós finados, que se

depositaba sobre as tumbas, bolos de pan e cuncas de viño, que o sancristán recollía para contribuír con tales pagos ós responsos e misas de ánimas, nas que se evocaba o nome da persoa finada.

            E tamén é o tempo dos magostos, que tal vez teña na provincia de Ourense a máxima expresión ritual, onde nos dixeron que cada castaña que estoupa ó asar, é unha ánima que acaba de entrar no ceo.