Os Xenerais do Ulla

         

                   

Era un domingo á noitiña cando, volvendo de Ourense, encontramos en Ponte Ulla ós Xenerais, cos seus lucidos traxes cargados de charreteiras, tricornios e bicornios adornados con plumas, con máis entorchados ca un “Xeneral Bonito”, subidos en engalandos cabalos que mansamente camiñan de casa en casa pedindo o aguinaldo con floreadas rimas que adulan a quen dá algo e burlan a quen non..

Foron traxes que algún día lle serviron a algún antepasado nas guerras decimonónicas, e que agora cobran vida para revivir aquelas batallas pero trocando as balas por versos improvisados polo xeneral, o máis destro na arte da regueifa, aínda que se acompaña dos seus soldados de a cabalo e de a pé, que lle fan coro e o animan, e contan os etnógrafos Bouza Brei e don Vicente Risco, nos seus interesantes artigos, que nalgunha ocasión tamén pasaron das palabras ás obras e acabaron a paos de verdade.

Pola tarde, estes aguerridos cabaleiros andaron polas terras da Ulla e chegaron a A Estrada, conquistando a golpe de verso as parroquias por onde pasaban, enfrontándose a aqueles outros que lle saísen ó paso preguntando:
-Alto, ¿Quien es el que ronda?.

Ó que o outro lle contesta:

   -Mas alto no puedo estar,

   las patas de mi caballo

    por aquí vienen rondar.

Son regueifas e desafíos, duns

contra outros, en castelán moitas veces, porque os xenerais non saben falar como a tropa, tal vez lembrando as loitas parroquiais, naqueles tempos nos que buscar moza na parroquia do lado era un risco para a saúde, pois saían os nativos a impedir que o forasteiro lles levase unha moza se non pagaba antes unha convidada que os deixase satisfeitos, e así son estas regueifas dos Xenerais ata que ó final, gañe quen gañe, todos acaban xuntos na taberna, e falando como Deus manda. 
E daquí imos baixar ata a Limia, para ver como visten as Pantallas de Xinzo