OAXACA, CUERNAVACA, QUAUHNÁHUA

Pepe de Rocaforte

Malcolm Lowry

            Recibo correo dun amigo, colaborador tamén deste blog, en relación co meu escrito sobre Mal­colm Lowry: “A mim quedara-me que Cuaunáhuac era a actual Cuernavaca... e parece-che-me mais semelhante do que Oaxaca...”, dime, entre outras cousas.

            Volvo ver o meu texto: “...Alberto Rebollo conta a súa visita a Oaxaca, o Quauhnáhuac da novela de Lowry...”, dicía alí. Efectivamente: o non repasar coa debida atención o escrito levoume a deixar pasar sen explicación este erro polo cal pido desculpas.

            Non hai dúbida de ser Quauhnáhuac o nome precolombino de Cuernavaca, e polo tanto esa cidade a localización xeográfica onde máis ou menos sitúa Lowry “Baixo o vol­cán”. Pero dándo­lle voltas a esto veume un interrogante á cabeza: Se é Oaxaca a cidade onde vive o autor a máis lacerante experiencia co alcol, o lugar onde encontrará a lava activadora do volcán interior das súas veas, a que lle vai aguilloar os instintos suicidas exacerbados polo abandono da muller, ¿por que é Cuernavaca e non Oaxaca a localización elixida para situar a acción?

Festa da Primavera en Oaxaca

            O simbolismo do volcán é evidente, vese no propio título. O protagonista vive baixo a súa ameaza simbólica, a presencia inquietante do Popocatépetl condiciónao e pesa sobre el. Pero á hora de iniciar a narración, Lowry observa que Oaxaca está a máis de catrocentos quilómetros do volcán, desde alí non se ve, non se sinte a súa influencia como en Cuernavaca, a pouco máis de cincuenta quilómetros do cráter, ¿non pode ser ese o motivo, ou un dos motivos, da súa elección?

            Esta suposición miña non se sustenta en nada realmente palpable, pode ser pouco fiable xa que logo, pero apún­toa por se alguén cre que merece a pena pro­fundizar por ese camiño, se antes non o fixo ningún outro.